(Common Carp) کارپ معمولی

ماهی کارپ معمولی (Common carp)

کارپ معمولی یاcarpio)  Cyprinus) ازسرسلسله خانواده کارپ  است.  مبداء پیدایش این ماهی را آسیای مرکزی بخصوص حوزه بحیره سیاه (Black sea)  و دریای خزر (Caspian sea) میدانند. در روزگار کهن ابتدا از آسیای مرکزی به چین  و نواحی شرق جاپان سپس به تمام نقاط دنیا معرفی شده است. ماهی کارپ ازجمله ماهیان جهانی است که بعلت داشتن گوشت وقیمت مناسب درسراسر دنیا گسترش و پرورش داده می شود. امروز حدود 25 – 30 فیصد تولیدات ماهیان گرمابی رابه خود اختصاص داده است  نژاد پرورشی این ماهی، بدن پهن تروگوشتی ترازنوع وحشی آن میباشد. رنگ آن دردوطرف زرد طلایی و درپشت تیره است  فلسها دایروی شکل و هریک از آنها دارای یک خال سیاه رنگ میباشد. شهپرها  تیره رنگ هستند ولی شهپر دمی گاهی ناریجی یا سرخ رنگ است.

 

علایم ظاهری  :(appearances sign)

- نژاد پرورشی این ماهی، بدن پهن تروگوشتی ترازنوع وحشی آن میباشد. رنگ آن در دو طرف  زرد طلایی ودرپشت تیره است  فلسها دایروی شکل و هریک از آنها دارای یک خال سیاه رنگ میباشد. شهپرها  های تیره رنگ هستند ولی شهپر دمی گاهی ناریجی یا سرخ رنگ است.

- بدن پهن ( پهنای آن حدود یک سوم  طول بدن است) و پشت کمانی شکل است.

- شهپر پشتی دراز و ممتد ، فلس ها ضخیم،  بزرگ به رنگ طلایی میباشد.

- به آسانی درحوض پرورشی تخمریزی مینماید .

- سریع الرشد و درمقابل امراض مقاوم است .

- در برابر نوسانات حرارت و pH ازخود تحمل زیادی نشان میدهد. ماهی مقاوم و تحمل پذیر می باشد.

- ماهی همه چیز خوار ( Omnivorous ) بوده ازغذاهای گوناگون اعم ازفیتوپلاکتون حیوانی تا نباتات گندیده شده درآب تغذیه میکند. ماهی فنگرلنگ و ماهیان بزرگ از مواد عضوی پوسیده شده که دارای موجودات کفزی میباشند، تغذیه می نمایند. اما برای جستجوی غذا در قسمتهای میانی و بالایی آب نیز می رود. این ماهی در4 تا 8 هفته اول عمرخود عمدتاً ازحیوانات بسیارریزداخل حوض ها تغذیه میکند به تدریج با رشد بچه ماهی ، رژیم غذایی آنها ازمصرف حیوانات ریز به  نباتات ، کرم ها ، نوزادان ، حشرات آبی، لارو حشرات، نرم تنان، حلزون، تخم و برگ نباتات آبی وخاکی (Terrestrial plants)  و حبوبات وغیره تغییر پیدا می کند. ولی درهر صورت تغذیه ازغذاهای موجود درکف حوض ها ازاهمیت ویژه آبی برخوداراست. ماهی کارپ معمولی ازخوردن فضولات حیوانی ونباتی، حتی لاشه حیوانات هم روگردان نیست. همچنین تخم ونوزاد ماهیان راکه تخمریزی آن ها زودترصورت میگیرد میخورد. این ماهی درشرایط پرورشی به خوبی ازانواع غذاهای دستی استفاده میکند.

- غذای کنسانزه ومکمل ( مازاد برآنچه درآب موجود است ) می پذیرد . غذاي دستي اين ماهي بيشتر شامل سبوس ، غلات و انواع كنجاره ها مي باشد .

- این ماهی کفزی خوار (bottom dwellers) است

- ماهی کارپ می تواند تا مدتی در آبهای سرد زنده بماند و در آبهای نمکی تا 5% را تمحل نماید. pH مناسب آن از 6.5 تا 9 می باشد.

- اسپیشس های (Species) کارپ می تواند در غلظت کم اکسیجن (0.3-0.5) تا فوق اشباع (Super saturation) زنده بماند.

- ماهی می تواند روزانه 2 تا 4 % وزن بدن خود رشد داشته باشد.

- ماهی کارپ معمولی در مناطق حاره و سب حاره در یک دوره پرورشی بروش پلی کلچر (Polycultural fish pond) می تواند از 0.6 تا 1 کیلو گرام وزن بگیرد اما در مناطق معتدله رشد آن کند می باشد و در یک دوره پرورش 2 تا 4 ساله وزن بدن آن به 1 تا 2 کیلو گرام می رسد.

- خلاصه ماهی کارپ یک ماهی با ارزش و سودمند است. درکشور چین ماهی کارپ بصورت وسیع و گسترده کشت می شود

- ماهی کارپ دارای  دوجفت بروتک ( یک جفت بلند ویک جفت کوتاه ) میباشد هر جفت بر روی پوزه خرطومی شکل قرار دارد.

- این ماهی را میتوان بصورت تنهایی یا مخلوط با کارپ چینی وهندی پرورش داد

- ميزان كشت آن در حوضهای پرورش ماهي در سیستم پلی کلچر 20-15 درصد كل ماهيان است.  

- مراقبت و برداشت ماهی بسیارآسان است اما تکثیر نیاز به تخصص دارد. دستگاه هاضمه آن نسبتاً ساده است.

تکثیر ماهی کارپ معمولی(Propagation of Common carp)

 تکثیر ماهیان کارپ معمولی به سه شکل صورت می گیرد:  

1- طبیعی propagation) :( Natural 2- نیمه مصنوعی  (Semi artificial propag.) 

 3- مصنوعی :(Artificial propagation) 

1-تکثیر طبیعی فرایندی است که بدون دخالت انسان در شرایط طبیعی پس از آماده شدن ماهی نر و ماده، بصورت گروهی در جهیل، دریای آرام و حوضها در درجه حرارت 20-18 درجه سانتی گرید شروع به تکثیر می نمایند. تخمها خود را با نباتات چسپانده و بعد از 3 روز هچ می شوند. گردش ماهی در مناطق گرمسیری (استوایی) تخمریزی تحت تاثیر ریزش باران بوده و بهمین دلیل تخمریزی زمانهای بارندگی حاصل میگردد.

رسیده بودن مواد تناسلی در ماهی از شرایط ضروری تکثیر می باشد. ماهی کارپ در جایی که درجه حرارت آن حداقل در مدت 4-3 ماه به  20C برسد و در آن عوامل تهدید کننده محیطی وجود نداشته باشند قادر به تولید مثل بوده و یا تکثیر آن امکان پذیر می باشد. برای تولید مثل ماهی کارپ معمولی محیط تخمریزی مشخصی مورد نیاز می باشد که ماهی این شرایط طبیعی مورد نیاز تخمریزی ) درجه حرارت مناسب24 الی 28 درجه حرارت) را معمولاٌ در قسمتی از محیط زیست خود در بهار و اوایل تابستان پیدا می کند که اگر این محیط تخمریزی از دست برود یا مشخصات آن تغییرات اساسی پیدا می کند ماهی قادر به تولید مثل نخواهد بود.

وقتی که ماهی به مرحله بلوغ رسید  آلت جنسی نر (اسپرم) و ماده (تخم) آماده القاح می شوند. پس از تخمریزی ورهاسازی اسپرم، تخمها القاح شده خود را به علفها می چسپانند با رشد تکاملی هچ شده به لارو تبدیل شده پس از چند روز لاروها شروع به تغذیه نموده به مرحله ایرلی فری (Early fry)  میرسد. با رشد و انکشاف در محیط جدید به ادونس فرای (Advance fry) تبدیل شده با رشد بیشتر به فنگرلنگ (Fingerling) و بعد از آن به مرحله ادلت (َAdult)  میرسد.

Early larve       advince fry        Fingerling         Adult

شرایط لازم برای تخمریزی طبیعی کارپ معمولی

شرایط لازم برای تخمریزی ماهی کارپ معمولی بشرح زیر می باشد:

الف-افزایش تدریجی درجه حرارت آب در بهار که معمولاٌ به آهستگی صورت میگیرد و ماهی را برای مراحل بعدی آماده می سازد. برای تخمریزی موفقیت آمیز ماهی کارپ معمولی درجه حرارت 20-18 درجه سانتی گرید برای مدت معینی مورد نیاز می باشد. 

ب-تخمریزی باید دارای محلهای پوشیده با علف و یا غنی از نباتات آبزی باشد که تخمها بتواند تا مرحله خروج لاروها به آنها چسپیده و لاروها نیز پس از خروج از پوسته تخم به آنها آویزان گردند. اگر نباتات آبزی یا اشیای دیگری وجود نداشته باشند تخمها به کف آبگیر فرو رفته و تلف میگردند

ج-هر دو جنس نر و ماده ماهی در محل تخریزی باید وجود داشته باشد.

د- آکسیجن محلول به اندازه کافی در آب وجود داشته باشد.

در تکثیر طبیعی تبدیل تخمهای حاصله به لارو و فرای بسیار کم است زیرا عوامل مختلفی مانند تماس اسپرم با تخم در داخل آب، دشمنان طبیعی تخم و لارو، عدم کنترول درجه حرارت آب واکسیجن درمیزان موفقیت آمیز بودن تکثیر دخالت دارد.

2- تکثیر نیمه مصنوعی:

 در این نوع روش تکثیر ماهی بصورت کنترل شده انجام می گیرد. پرورش دهنده ماهی در یک حوض مصنوعی شرایط محیطی خاصی را بوجود می آورد که تخمریزی ماهی کارپ معمولی را القاء می نماید. در این نوع تکثیر فقط برود استاک مادری یک بار با هارمون HCG با دوزi.u. 500-800 و یا هیپوفیز با دوز  mg/lb 2 ترزیق می شوند و سپس در حوضهای پر از علف و نباتات رهاسازی می شوند. تخمریزی پس از دو روز اتفاق می افتد. دراین نوع تکثیر از چند نوع روش استفاده می شود.